S. Ebbens, C.P.M. van Swaal en drs. A.G.P. van de Laar
Rabobank Beveland afd. private banking

Per 1 juli 2004 wordt de Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekering Zelfstandigen(WAZ) afgeschaft. In de WAZ regelt de overheid op beperkte wijze de uitkering bij arbeidsongeschiktheid voor zelfstandig ondernemers en vrije beroepsbeoefenaars. Al vanaf 1 januari van dit jaar hoeven ondernemers geen premie meer voor de WAZ te betalen. Ondernemers die voor 1 juli 2004 ziek of arbeidsongeschikt worden kunnen nog een beroep doen op een WAZ-uitkering. Ondernemers die al een WAZ-uitkering ontvangen, houden deze uitkering zolang ze arbeidsongeschikt zijn. Met de afschaffing van de WAZ ontstaat voor bijna alle ondernemers een verhoogd inkomensrisico. Ondernemers zijn dan via de overheid niet meer verzekerd voor arbeidsongeschiktheid. Ondernemers met een bestaande (aanvullende) particuliere arbeidsongeschiktheidsverzekering krijgen te maken met het zogenaamde "WAZ-gat".

De betekenis van de WAZ
De WAZ biedt langdurig arbeidsongeschikte ondernemers een uitkering op minimum niveau. De uitkering gaat pas in na één jaar arbeidsongeschiktheid en de hoogte wordt bepaald door de mate van arbeidsongeschiktheid en de hoogte van het inkomen in voorgaande jaren. De mate van arbeidsongeschiktheid is afhankelijk van wat voor werk de ondernemer nog wel kan verrichten, eventueel ook buiten zijn eigen bedrijf. Bij volledige arbeidsongeschiktheid en een gemiddeld inkomen van meer dan het minimumloon bedraagt de uitkering maximaal 70% van het minimumloon. In 2004 betekent dat een maximale uitkering van e 11.474,- (bruto). De WAZ is een verplichte verzekering. Veel ondernemers vinden de premie echter veel te hoog ten opzichte van de mogelijke uitkering die ze ervoor krijgen. De WAZ-premie is afhankelijk van het inkomen en bedraagt maximaal e 2.196,- per jaar.

Het risico van arbeidsongeschiktheid
Op dit moment zijn 56.000 ondernemers aangewezen op een WAZ-uitkering. Bijna 36.000 ondernemers zijn volledig afgekeurd (cijfers CBS 2003). Statistisch gezien wordt één op de tien ondernemers korter of langer arbeidsongeschikt. Het risico is dan veel groter dan het in eerste instantie lijkt. Hoe voorzichtig een ondernemer ook is, ziekte en ongeval zijn lang niet altijd te voorkomen. Belangrijk is, in welke mate het bedrijf afhankelijk is van het inkomen van de ondernemer. Bij vrije beroepsbeoefenaars draait de onderneming hoofdzakelijk om hun werkzaamheden. Langdurige arbeidsongeschiktheid is dan een gigantisch probleem. De zelfstandige loopt het risico dat zijn of haar klanten naar een ander gaan. Dit geldt ook voor een startende ondernemer die forse investeringen heeft gedaan in zijn bedrijf. Hij heeft vaak nog geen reserves opgebouwd en wanneer hij door zijn rug gaat, gaan zijn lasten gewoon door terwijl er niets wordt verdiend. Ook al kan een ondernemer zorgen voor vervanging, hij krijgt dan wel te maken met extra kosten. Het salaris van de invaller moet wel ergens van worden betaald. Kortom, voor ieder die afhankelijk is van zijn bedrijfsinkomen, is het raadzaam te zorgen voor een financieel vangnet bij arbeidsongeschiktheid.

De mogelijk van eigen oplossingen
Het verdwijnen van de WAZ heeft ook een voordeel: als ondernemer kunt u voortaan zelf bepalen hoe u het verlies bij arbeidsongeschiktheid opvangt. Logischerwijs kunt u de WAZ-premie die u al vanaf 1 januari bespaart hergebruiken. In veel gevallen bent u hierbij goedkoper uit en heeft u betere voorwaarden.

Bestaande verzekering
Als u al een arbeidsongeschiktheidsverzekering heeft, is hierbij vaak rekening gehouden met een uitkering uit de WAZ. Na 1 juli hebt u dus te maken met het "WAZ-gat". Om het inkomen op peil te houden na arbeidsongeschiktheid, kunt u de huidige verzekering ophogen. Premie-technisch pakt dit in vergelijking met de WAZ-premie veelal voordeliger uit.

Verzekeringsvoorwaarden
In tegenstelling tot de WAZ bent u als ondernemer bij het afsluiten van een nieuwe verzekering volledig vrij om te kiezen welke voorwaarden het beste bij u passen. U bepaalt hierbij zelf het eigen risico, de uitkeringsduur en de wachttijd voordat de uitkering ingaat. Daarnaast hebt u diverse opties wat betreft de criteria van arbeidsongeschiktheid. Vaak is het criterium bij een particuliere arbeidsongeschiktheidsverzekering beroepsarbeidsongeschiktheid. Dat wil zeggen dat bij ziekte uitsluitend gekeken wordt naar de mate waarin het huidige beroep nog kan worden uitgeoefend.

De afschaffing van de WAZ heeft voor vrijwel alle ondernemers belangrijke gevolgen. Laat u dan ook uitgebreid informeren.

Drs. A.G.P. van de Laar MFP
Hoofd private banking