Valuepark Terneuzen
Op het industrieterrein De Mosselbanken nabij Terneuzen ontwikkelt Dow Chemical samen met Zeeland Seaports het Valuepark Terneuzen. Het 110 hectare grootte terrein is eigendom van Dow en lag al tientallen jaren braak. "We hebben dat terrein jaren geleden gekocht met de bedoeling te kunnen uitbreiden, maar tegenwoordig worden nieuwe fabrieken veel compacter gebouwd. Bovendien komt er door de sloop van bestaande fabrieken en gebouwen ook grond vrij. Voor onze eigen activiteiten hebben we dus niet al die grond nodig", vertelt Jaap Bos, manager infrastructuur bij Dow. Voor het terrein werd een andere bestemming gezocht. "In de hele chemie, maar ook in andere sectoren, zie je dat bedrijven steeds meer gaan clusteren", signaleert Bos. "Bedrijven kruipen bij elkaar en gebruiken elkaars halffabrikaten, restproducten of eindproducten. Een aantal jaren geleden hebben we besloten ook op De Mosselbanken te streven naar zo'n cluster. We willen hier bedrijven naartoe halen die een synergie hebben met Dow." Inmiddels hebben zich op het terrein drie bedrijven gevestigd. Oil Tanking bouwt tanks voor de op- en overslag voor onder meer nafta, een van de grondstoffen van Dow. Bos: "De voordelen die Oil Tanking ons biedt zijn gigantisch. Nu wordt een deel van de nafta eerst naar Antwerpen of Rotterdam verscheept en daarvandaan via binnenvaartschepen verder naar ons vervoerd. Die moeten ook weer gereinigd worden, wat slecht is voor het milieu. Over een paar maanden, als de tanks en de steiger hier klaar zijn, leggen de tankers direct voor de deur aan." De andere twee bedrijven op het Valuepark Terneuzen zijn Katoen Natie en Vos Logistics, die het eindproduct van Dow verpakken en vervoeren. Bos: "Het grote voordeel is dat je transport en daardoor ook kosten elimineert." Het cluster biedt Dow ook andere voordelen, aldus Bos: "Bij het binnenhalen van investeringen is er steeds een keihard gevecht tussen de Europese Dow-locaties. Dat we hier lage bouwkosten hebben, lage aanvoerkosten en omringd zijn door ondersteunende bedrijven is dan een groot voordeel."

Agripark Sas van Gent
Een ander cluster vormt zich momenteel ten noorden van Sas van Gent, waar Nedalco bouwt aan een nieuwe alcoholfabriek. "Cerestar produceert zetmeel uit tarwe en maïs. Ons restproduct liquid feed bevat altijd nog wat zetmeel. Nedalco gaat dat restproduct gebruiken om alcohol van te stoken. Bij onze fabriek in Bergen op Zoom doen we dit overigens al langer zo", legt Cerestar-directeur Fons IJsebaert uit. De fabriek van Nedalco gaat zo'n 400.000 hectoliter alcohol per jaar leveren, maar dat zou in de toekomst fors uitgebreid kunnen worden. IJsebaert: "De Europese Unie stuurt erop aan een deel van autobrandstoffen te vermengen met bio-ethanol. Als dat economisch interessant wordt, ziet Nedalco Sas van Gent als een van de mogelijke vestigingsplaatsen voor de productie daarvan. Dan gaat het om 2 miljoen hectoliter per jaar." Cargill, de moedermaatschappij van Cerestar, heeft ruime ervaring met het ontwikkelen van dergelijke clusters. Bij de Cargill-fabriek in Blair, Nebraska produceert Natureworks, een joint venture van Cargill en Dow, biologisch afbreekbare plastics uit maïs. IJsebaert ziet ook dergelijke mogelijkheden bij Sas van Gent: "In de verre toekomst zouden we ook in Zeeuws-Vlaanderen aan zo'n samenwerkingsverband tussen Cerestar en Dow kunnen denken. Daarnaast zouden onze klanten kunnen beslissen zich hier te vestigen, als er een Agripark is waar duurzaamheidsvoordelen te behalen zijn in bijvoorbeeld afvalwaterbehandeling, transport en energie. Wij maken ons er in elk geval heel sterk voor dat zich hier iets dergelijks ontwikkelt".